Uproszczenie prawa w obszarze podatków dochodowych jest podstawowym założonym celem proponowanej przez rząd nowelizacji przepisów ustawowych.
Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra finansów. Propozycja ta wpisuje się w politykę tzw. 3 P w prawie podatkowym: przejrzystości, prostoty, przyjazności. Oznacza to przejście z fazy intensywnego uszczelniania systemu podatkowego do etapu jego upraszczania i racjonalizacji. Przewidywane regulacje będą dotyczyć przedsiębiorców i osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.
Nowe rozwiązania obejmują:
- wprowadzenie nowej obniżonej stawki CIT w wysokości 9% dla podatników, których przychody nie przekroczą w danym roku podatkowym 1,2 mln euro. To spełnienie obietnicy z tzw. pierwszej piątki Morawieckiego o obniżeniu CIT z 15 do 9% od 2019 r. Rozwiązanie to ma dotyczyć podatników rozpoczynających działalność gospodarczą i już ją prowadzących – szacuje się, że obejmie ono ok. 440 tys. podatników uprawnionych do niższej stawki (będą oni wypełniać CIT-8). Regulacja ta stanowi realizację Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, w której podkreślono wartość rozwoju przedsiębiorczości oraz wspierania przedsiębiorców, w szczególności małych i średnich.
- umożliwienie zaliczania do kosztów uzyskania przychodów fikcyjnych odsetek od pozostawionego w spółkach kapitału (tzw. notional interest deduction – NID). Zaproponowano eliminację dyskryminacyjnego traktowania kapitału własnego (względem finansowania dłużnego) przez wprowadzenie możliwości podwyższania kosztów uzyskania przychodów o odpowiednik kosztów finansowania dłużnego (mimo że koszty te faktycznie nie zostały poniesione). Przewidziano w tym zakresie możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów hipotetycznych kosztów pozyskania kapitału zewnętrznego, w przypadku gdy źródłem finansowania spółki są tzw. zyski zatrzymane lub dopłaty wnoszone przez wspólników.
Rozwiązanie to prowadzi do wyrównania podatkowych uprawnień związanych z finansowaniem zewnętrznym w postaci pożyczki oraz z tworzeniem kapitałów samofinansowania. Zrównanie to będzie pełne do kwoty zatrzymanego zysku (wniesionych dopłat), od których hipotetyczne odsetki – obliczone według stopy referencyjnej NBP powiększonej o 1 punkt procentowy – nie przekroczą 250 tys. zł. Powyżej tego limitu odsetki hipotetyczne nie będą przysługiwały.
Rozwiązanie to ma obowiązywać od 2020 r., również w odniesieniu do zysku zatrzymanego za 2019 r. Dalsze przewidziane modyfikacje to:
- uchylenie w ustawie o PIT przepisu warunkującego uprawnienie do preferencyjnego opodatkowania rozliczenia dochodów małżonków i osób samotnie wychowujących dzieci od terminowego złożenia zeznania podatkowego (czyli do 30 kwietnia każdego roku),
- wprowadzenie zmian odnoszących się do spadkobierców zbywających nieruchomości lub określone prawa majątkowe nabyte w spadku (chodzi o pełniejszą realizację na gruncie PIT sukcesji praw spadkodawcy związanych z odziedziczoną nieruchomością),
- złagodzenie warunków korzystania z tzw. ulgi mieszkaniowej, m.in. przez wydłużenie z 2 do 3 lat okresu, w jakim można z niej skorzystać,
- wprowadzenie zmian dotyczących samochodów osobowych wykorzystywanych w prowadzonej działalności polegających na:
- podwyższeniu do 150 tys. zł kwoty limitu wartości samochodu osobowego, do którego możliwe jest pełne odliczenie odpisów amortyzacyjnych w wyniku zużycia się takiego pojazdu, a także podwyższeniu do 150 tys. zł. kwoty odnoszącej się do wartości auta przyjętej do celów obliczenia składki z tytułu ubezpieczenia samochodu osobowego, jaka może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów,
- podwyższeniu do 225 tys. zł ww. limitu w odniesieniu do samochodów elektrycznych, określeniu zasad rozliczania kosztów używania samochodów osobowych wykorzystywanych w działalności gospodarczej i do innych celów (niezwiązanych z tą działalnością) – przyjęto, że tzw. użytek mieszany pozwoli na zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów 75% wydatków eksploatacyjnych;
- ujednoliceniu zasad podatkowego rozliczania przez podatników wykorzystywania samochodów osobowych w prowadzonej działalności, niezależnie od rodzaju umowy na podstawie jakiej podatnik korzysta z takiego auta (oznacza to wprowadzenie limitów po stronie korzystającego).
Zdaniem Rafała Iniewskiego wiceprzewodniczącego Rady Podatkowej Konfederacji „Lewiatan”, jeżeli wprowadzamy ograniczenia dotyczące kwalifikowania wydatków związanych z eksploatacją samochodu, to oznacza to, że grupie liczącej potencjalnie 1,5 mln osób podnosimy obciążenia podatkowe.
- uchylenie obowiązków informacyjnych i ewidencyjnych dotyczących ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych z tytułu najmu, podnajmu itp., tj.:
- likwidacja obowiązku składania oświadczenia o wyborze opodatkowania z tytułu najmu i podnajmu w formie ryczałtu,
- likwidacja obowiązku prowadzenia ewidencji przychodów przez podatników osiągających przychody z najmu prywatnego i korzystających z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w przypadku, gdy wysokość przychodów nie wynika z umowy najmu w formie pisemnej,
- określenie wysokości kosztów uzyskania przychodów wykazywanych w związku z konwersją długu na kapitał (chodzi m.in. o możliwość uwzględnienia wartości zadłużenia, w tym pożyczki w kosztach uzyskania przychodów w związku z wniesieniem takiego zobowiązania jako wkładu do spółki lub spółdzielni),
- uchylenie obowiązku ogłaszania w Monitorze Sądowym i Gospodarczym informacji o zarejestrowaniu i wykreśleniu podatkowej grupy kapitałowej,
- modyfikacja przepisu dotyczącego kompetencji naczelnika urzędu skarbowego w przypadku obowiązku wpłaty podatku przez płatnika przy przekazywaniu zysku na kapitał zakładowy,
- podwyższenie kwot limitów, zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów, składek na rzecz organizacji zrzeszających pracodawców i przedsiębiorców o charakterze nieobowiązkowym (limit ten wzrośnie z 0,15 do 0,25% funduszu płac, czyli większa część składki na rzecz organizacji branżowych przedsiębiorców zostanie wliczona w koszty uzyskania przychodów, a tym samym pomniejszy dochód do opodatkowania, co będzie korzystne dla przedsiębiorców).
- poszerzenie zakresu zwolnienia od PIT i CIT sprzedawanych całości lub części nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego,
- umożliwienie, pod określonymi warunkami, posługiwania się kopiami certyfikatów rezydencji (obecnie wyłącznie przedstawienie oryginalnego i aktualnego zaświadczenia o miejscu siedziby podatnika do celów podatkowych – certyfikat rezydencji – umożliwia skorzystanie z preferencyjnych zasad opodatkowania; po zmianach przepisów, jeśli kwota należności na rzecz jednego podmiotu nie przekroczy 10 tys. zł rocznie, a informacje zamieszczone na kopii nie będą budziły wątpliwości, to do zastosowania niższej stawki podatku u źródła, czyli pobieranego w Polsce od należności wypłacanych za granicę – wystarczy skan certyfikatu umieszczony na stronie usługodawcy; będzie to dużym ułatwieniem dla podatników, bo obecnie wymagany jest papierowy oryginał oraz ułatwi polskim podatnikom rozliczanie transakcji z podmiotami działającymi cyfrowo).
Nowe rozwiązania mają obowiązywać od 1 stycznia 2019 r. (cześć regulacji ma wejść w życie z dniem następującym po dacie ogłoszenia).