Sankcje za opóźnienia w zapłacie

|
Grupa Doradcza KDRC

Ograniczenie zatorów płatniczych, czyli opóźnień w płaceniu kontrahentom – to główny cel ustawy przeciwdziałającej zatorom płatniczym, która zacznie obowiązywać 1 stycznia 2020 r. UOKiK będzie mógł karać firmy, które zalegają z płatnościami.

Prawo do popełnienia błędu

Główne rozwiązania ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych to:

  • skrócenie terminów zapłaty; przewidziano skrócenie terminów płatności w transakcjach pomiędzy przedsiębiorcami lub innymi podmiotami objętymi zakresem działania ustawy. Podmioty publiczne będą musiały uregulować swoje należności w 30 dni, wyjątek przewidziano dla instytucji leczniczych, które będą miały 60 dni na zapłatę. W przypadku transakcji, w których na pieniądze czekają mikro, małe lub średnie firmy, a ich dłużnikiem jest większy kontrahent, termin płatności nie może przekroczyć 60 dni.
  • uprawnienie prezesa UOKiK do ścigania przedsiębiorstw generujących największe zatory;
  • zobowiązanie największych firm do raportowania do MPiT swoich praktyk płatniczych;
  • ulga na złe długi w PIT i CIT (na wzór tej w VAT), tj. możliwość pomniejszenia przez wierzyciela podstawy opodatkowania o kwotę wierzytelności, jeżeli wierzytelność ta nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni, od
  • dnia upływu terminu jej płatności oraz nałożenie na dłużnika obowiązku doliczenia do podstawy opodatkowania (podatek CIT i PIT) kwoty nieuregulowanego zobowiązania, jeżeli zobowiązanie nie zostało uregulowane w terminie 90 dni od dnia upływu terminu płatności określonego w fakturze (rachunku) lub umowie;
  • zwiększona wysokość odsetek, jakich może domagać się przedsiębiorca, jeżeli druga strona transakcji handlowej nie płaci za towary lub usługi (11,5%);
  • wzmocnienie pozycji wierzycieli w stosunku do dłużników w sądzie;
  • zaliczenie nieuzasadnionego wydłużania terminów zapłaty do czynów nieuczciwej konkurencji.

Nadmierne opóźnienia w płatnościach będą groziły interwencją Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.UOKiK będzie mógł reagować w przypadku, kiedy suma zaległych świadczeń pieniężnych przedsiębiorcy w ciągu 3 kolejnych miesięcy wyniesie co najmniej 5 mln zł do 2021 r. i 2 mln zł w późniejszych latach.

Postępowania będą wszczynane z urzędu i będą musiały zakończyć się w ciągu 5 miesięcy. Zawiadomienie o braku zapłat w terminie będzie mógł złożyć do UOKiK każdy, zarówno przedsiębiorca, który padł ofiarą praktyk, jak i osoba podejrzewająca, że dany podmiot nie płaci swoim kontrahentom. W trakcie postępowania urząd będzie kontrolował płatności z dwóch lat poprzedzających wszczęcie postępowania. Kara będzie obliczana według poniższego wzoru na podstawie wartości opóźnionych świadczeń i okresuopóźnienia z zastosowaniem stawki odsetek usta- wowych za opóźnienie w transakcjach handlowych.

JKP (kara) = WŚ × n/365 × OU

– gdzie:

JKP – jednostkowa kara za niespełnione lub spełnione po terminie świadczenie pieniężne,

– wartość niespełnionego lub spełnionego po terminie świadczenia pieniężnego,

n – wyrażony w dniach okres, który upłynął od dnia wymagalności niespełnionego lub spełnionego po terminie świadczenia pieniężnego, do ostatniego dnia okresu objętego postępowaniem, albo do dnia jego spełnienia jeżeli świadczenie pieniężne zostało spełnione w okresie objętym postępowaniem,

OU – odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, ustalone na dzień wydania decyzji o nałożeniu administracyjnej kary pieniężnej.


 

Ukarany przedsiębiorca będzie mógł zwrócić się o ponowne rozpatrzenie sprawy przez UOKiK. Następnie będzie miał możliwość złożenia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

„Będziemy stanowczo reagować w przypadku opóźnień w płatnościach, ale będą też okoliczności łagodzące. Nakładane sankcje będą mogły zostać zmniejszone, jeżeli dłużnik ureguluje swoje zaległości. Podmiotów, które same są ofiarami zatorów, nie będziemy karać w ogóle. Nie będzie natomiast pobłażania dla recydywistów – ci będą musieli zapłacić więcej” – powiedział prezes UOKiK Marek Niechciał.

Urząd będzie mógł obniżyć karę o 20%, jeżeli przedsiębiorca spłaci należności wraz z odsetkami w ciągu 14 dni od doręczenia mu postanowienia o wszczęciu postępowania. UOKiK będzie mógł też zastosować dodatkową obniżkę o 10%, jeżeli dłużnik niezwłocznie zapłaci karę i zrzeknie się prawa do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy przez urząd. Kary nie otrzymają podmioty, które nie płacą swoim wierzy- cielom z tego powodu, że nie otrzymują pieniędzy od swoich dłużników. Natomiast jeśli UOKiK stwierdzi, że ukarany już wcześniej przedsiębiorca ponownie dopuszcza się nadmiernych opóźnień – kolejna nałożona kara może być podwyższona o 50%.

UOKiK będzie mógł przeprowadzić kontrole u przedsiębiorcy i żądać przekazania koniecznych informacji i dokumentów. Zmiany zakładają również ściślejszą niż dotychczas współpracę pomiędzy Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a Krajową Administracja Skarbową. UOKiK będzie mógł pozyskać informacje, dzięki którym będzie można uniknąć wszczynania postępowań wobec przedsiębiorców terminowo płacących należności, a działania Urzędu skoncentrują się na podmiotach tworzących zatory płatnicze.

Prezes UOKiK co roku, do końca pierwszego kwartału będzie składał sprawozdanie Premierowi z przeprowadzonych postępowań.